Skrzynia biegów - manualna czy automatyczna?

Ważną rzeczą, przy wyborze auta jest rodzaj skrzyni biegów, jaki samochód będzie posiadał. Możemy wybierać pomiędzy manualną skrzynią, czyli taką przy której samodzielnie będziemy zmieniać biegi w trakcie jazdy, a automatyczną. Ta druga, daje nam możliwość niezwracania uwagi, ponieważ samochód sam zmienia biegi dostosowując się do aktualnej prędkości. Wybór jednak nie kończy się tylko na wygodzie - wpływa na niego jeszcze wiele innych czynników.

Z tekstu dowiesz się:

1. Jak działa skrzynia biegów?
2. Z czego zbudowana jest skrzynia?
3. Jaka jest trwałość obydwu rodzajów skrzyń?
4. Zalety i wady manualnej skrzyni biegów.
5. Zalety i wady automatycznej skrzyni biegów.
6. Która skrzynia biegów będzie odpowiednia dla początkującego kierowcy?
7. Czym jest hybryda skrzyni manualnej i automatycznej?
8. Koszty naprawy skrzyni biegów.

Jak działa skrzynia biegów?

Mimo że coraz więcej osób decyduje się na kupno samochodu z automatyczną skrzynią biegów, to nadal manuale stanowią większość na rynku. Mechaniczna skrzynia biegów ma tak naprawdę dwa zadania. Po pierwsze dostosowuje się za jej pomocą prędkość jazdy do pracy silnika tak, aby najefektywniej wykorzystać jego moc. Drugą rzeczą jest możliwość zmiany kierunku jazdy, czyli przejście na tryb cofania pojazdu. Tę możliwość daje nam dodatkowa przekładnia, zamieszczona we wnętrzu skrzyni biegów.

Jeżeli chodzi o techniczne działanie manualnej skrzyni biegów, nie jest ono zbyt skomplikowane. Kiedy chcemy zmienić bieg, za każdym razem wciskamy sprzęgło oraz przesuwamy drążek zmiany biegów. Ta operacja powoduje sprzężenie się ze sobą odpowiednich kół zębatych. Każde z tych kół jest połączone ze sobą, przy pomocy synchronizatorów. Ważną rzeczą jest, iż przy zmianie biegu, następuje kompletne rozłączenie poprzedniego. Aby cały system działał poprawnie przez długi czas, należy pamiętać o regularnej wymianie oleju w skrzyni.

W automatycznej skrzyni biegów rzecz ma się zgoła inaczej. Jak już wiemy, automat samodzielnie wykonuje operację zmiany biegów. Nie musimy również używać sprzęgła, ponieważ auto samo “decyduje” o momencie zmiany biegu. Wiąże się z tym to, iż niepotrzebne jest operowanie drążkiem zmiany biegów. Dzięki tym rozwiązaniom, samochody z automatyczną skrzynią biegów, spalają mniej paliwa podczas jazdy, ponieważ mechanicznie dostosowują bieg, do aktualnej pracy silnika. Dzieje się tak, ponieważ ten rodzaj skrzyni, posiada nowoczesne rozwiązania w swojej budowie. Przede wszystkim, automat nie posiada, wyżej już wspomnianego, tradycyjnego sprzęgła. Zamiast niego mamy sprzęgło hydrokinetyczne, które działa za pomocą znajdującej się w nim cieczy.

Z czego zbudowana jest skrzynia biegów?

Jeżeli chodzi o budowę manualnej skrzyni biegów, mamy tu do czynienia z dość prostym mechanizmem. Wewnątrz skrzyni znajdziemy trzy wałki:

• wałek sprzęgłowy,
• wałek główny,
• wałek pośredni.

Na wałku sprzęgłowym, zamontowane jest koło zębate, które oddaje napęd na kolejnej zębatce, osadzonej na wałku pośrednim. Na wałku głównym oraz pośrednim umieszczone są pary kół, odpowiadające konkretnym biegom.  Każde koło zębate, sprzęgnięte jest ze sobą synchronizatorami oraz osadzone jest tak, by mogło się obracać. Zmiana biegu, powoduje rozłączenie się pozostałych kół.

Trochę bardziej skomplikowana jest budowa automatycznej skrzyni biegów. W samochodach osobowych, automat składa się z trzech głównych elementów - sprzęgła do silnika, zespołu przełożeń i sterowania. Poniżej, krótki opis każdego z nich.

1. Sprzęgło do silnika. Jak już wiemy nie jest to klasyczne sprzęgło, lecz mechanizm działający za sprawą cieczy w nim zawartej. Wchodząc trochę głębiej jest tu wykorzystywana jej energia kinetyczna. Dostępne są prostsze mechanizmy, czyli sprzęgła hydrokinetyczne. Ten rodzaj bazuje, nie na energii kinetycznej, lecz na przepływie samej cieczy.
2. Zespoły przełożeń. Są one niczym innym, jak złożonym mechanizmem, w którym występuje wiele zestawów kół zębatych. Ich zadaniem jest realizacja różnorodnych przełożeń automatycznej skrzyni biegów. Podczas ich pracy, wydzielana jest dość wysoka temperatura. Cały proces zachodzi więc przy obecności oleju przekładniowego, by nie zatrzeć ogniw i nie przegrzać skrzyni.
3. Zespół sterowania. Odpowiada on za kontrolowanie i sterowanie przełożeniami. Ze skrzyni biegów, wysyłany jest sygnał o konieczności zmiany biegu. Sygnał ten, trafia do konkretnego sterownika, który wykonuje polecenie. Zespół sterowania możemy nazwać więc, centrum dowodzenia zmianą biegów oraz dostosowywaniem ich do pracy silnika.

Jaka jest trwałość obydwu rodzajów skrzyń?

Faktem jest, iż manualna skrzynia biegów jest o wiele prostsza technicznie niż automatyczna. Dzięki temu, bardzo rzadko zdarzają się sytuacje, w których dochodzi do jej awarii. Najczęstszym powodem usterki, w takich skrzyniach jest wyciek oleju lub jakieś uszkodzenie mechaniczne. Może też dojść do zużycia sprzęgła, które niezbędne jest przy zmianie biegu.

Do zużycia sprzęgła, dochodzi również w samochodach z automatyczną skrzynią biegów. Ważne też jest, aby regularnie wymieniać olej przekładniowy oraz filtr. Przy niektórych automatach, może dojść również do zużycia akumulatora układu hydraulicznego.

Zalety i wady manualnej skrzyni biegów.

Jedną z najczęściej wymienianych zalet manualnej skrzyni biegów nie jest rodzaj wysiłku, jaki musimy włożyć w jej obsługę, lecz cena auta, które ją posiada. Samochody z ręczną skrzynią biegów są zwyczajnie tańsze i mniej ważą. Oprócz tego, kierowca może sam decydować o dynamice i momencie zmiany biegu. Wiele głosów mówi, iż dzięki manualnej skrzyni, możemy czerpać większą przyjemność z jazdy i bardziej wyczuć nasz pojazd.

Do wad manualnej skrzyni biegów, zalicza się fakt, iż przy takiej zmianie biegów, silnik traci moc. Konsekwencją tego jest szarpanie i duszenie się samochodu, co może być irytujące, zwłaszcza dla niedoświadczonych kierowców. Kolejnym minusem jest nieustająca potrzeba wykonywania wielu czynności na raz podczas np. stania w korku. Ciągłe zatrzymywanie się, ruszanie oraz ponowne hamowanie, zmusza do częstego wciskania sprzęgła, zmiany biegu i dodania gazu, po to by za sekundę znów powtórzyć cały proces od nowa.

Zalety i wady automatycznej skrzyni biegów.

Wygoda. Jest to słowo klucz, jeśli chodzi o główne zalety aut z automatyczną skrzynią biegów. Podczas jazdy, możemy pozwolić swojemu ciału na większe odprężenie. Dzięki temu mechanizmowi, bardziej skupiamy się na drodze. Irytacja, związana z jazdą w korku nie jest już, aż tak wysoka, ponieważ wszystko co musimy robić, to naciskanie hamulca i gazu na przemian. Kolejną rzeczą jest możliwość wyboru trybu jazdy. Możemy dowolnie je zmieniać, w zależności od panujących na drodze warunków.

Do minusów należy z pewnością o wiele wyższa cena samochodu zaopatrzonego w automat. Jeżeli nasze auto, nie ma gwarancji na skrzynię biegów, będziemy musieli przygotować się na dość spory wydatek, związany z kupnem nowej. Sama naprawa również jest kosztowna, ponieważ mechanizm jest tu o wiele bardziej złożony, niż przy manualnej skrzyni biegów. Należy też pamiętać, iż nie każdy warsztat samochodowy ma w swojej ofercie usługę wymiany automatu.

Która skrzynia biegów będzie odpowiednia dla początkującego kierowcy?

W kwestii wyboru najbardziej odpowiedniej skrzyni biegów dla osoby dopiero zaczynającej samodzielną jazdę samochodem, głosy są podzielone. Ci, którzy twierdzą, iż lepsza będzie automatyczna skrzynia, argumentują swoje stanowisko w następujący sposób. Dzięki zautomatyzowanemu systemowi zmiany biegów, świeżo upieczony kierowca może bardziej skupiać się na ruchu drogowym oraz się do niego przyzwyczajać. Nie ma już obok niego czujnego instruktora, który będzie pomagał w zrozumieniu skomplikowanych rond czy skrzyżowań. Młodzi kierowcy mogą mieć również problem ze skoordynowaniem wszystkich czynności, które wymaga manualna skrzynia biegów.

Z drugiej jednak strony, kiedy będziemy zaczynać naszą przygodę z jazdą samochodem od automatu, z biegiem czasu coraz ciężej będzie nam przestawić się na ręczną obsługę skrzyni. Możemy mieć wówczas spory problem z prowadzeniem samochodu, który nie jest wyposażony w automat.

Jednak tak naprawdę wybór rodzaju skrzyni jest sprawą indywidualną. Najbardziej optymalnym rozwiązaniem tego problemu będzie równoczesna nauka obsługi skrzyni manualnej, jak i automatycznej.

Czym jest hybryda skrzyni manualnej i automatycznej?

Inaczej nazywana jest dwusprzęgłową skrzynią biegów. W skrócie DSG, to połączenie manualnej oraz automatycznej skrzyni biegów. Znaczy to tyle, iż możemy dobrowolnie wybierać sobie tryb obsługi takiej skrzyni, w zależności od tego, na co mamy akurat ochotę. Taka skrzynia posiada dwa sprzęgła. Jedno odpowiada za biegi parzyste, druga- za nieparzyste. W praktyce wygląda to tak, iż kiedy jedziemy na danym biegu, drugi przygotowany jest już do włączenia. Efektem jest wyjątkowo płynna jazda samochodu, pozbawiona szarpnięć i spowolnień pojazdu.

Koszty naprawy skrzyni biegów.

Naprawa skrzyni biegów to niezwykle czasochłonna i pochłaniająca sporo pieniędzy usługa. Wynika to z tego, iż najczęściej wymagany jest jej pełen demontaż.

Jeżeli chodzi o ceny naprawy manualnej skrzyni biegów, najdroższa jest tutaj robocizna, która wynosi około 2500 zł. Do tego dochodzi koszt wymiany oleju, czyli kolejne 200 zł, plus wymiana sprzęgła. Przy wymianie tego elementu, ceny wahają się od 300 zł do 500 zł.

Zupełnie inaczej rzecz ma się w przypadku wymiany automatycznej skrzyni biegów. Jak już wspomniano wyżej, naprawa i wymiana tego rodzaju skrzyni jest droga. Średni koszt takiej usługi waha się między 5000 zł, do nawet 15000 zł. Cena zależy od ilości usterek, czasu potrzebnego na wymianę ogniw oraz samego modelu skrzyni.

Olga